12 Years a Slave (2013)

Korte Inhoud
"12 Years a Slave" is gebaseerd op het ongelooflijk waargebeurde verhaal van een man die een gevecht leverde om te overleven en voor zijn vrijheid. Solomon Northup, een vrij man uit de staat New York, wordt ontvoerd en als slaaf verkocht. Hij is getuige van wreedheid evenals onverwachte vriendelijkheid. Solomon vecht niet alleen om in leven te blijven, maar ook om zijn waardigheid te behouden. Niemand luistert naar Solomon wanneer die beweert een vrij man te zijn. Terwijl hij de gruwelheden van het leven als een slaaf moet ondergaan, droomt hij van een terugkeer naar huis.
Genre : Drama
Land : USA/UK

Cast :
Chiwetel Ejiofor : Solomon Northup
Michael Fassbender : Edwin Epps
Lupita Nyong'o : Patsey

Regisseur :
Steve McQueen

Mijn mening

"My sentimentality stretches the length of a coin."

“12 Years a Slave” is een indrukwekkende verfilming van het dagboek van Solomon Northup, een vrij man die rond 1840 leefde in Washington samen met zijn familie. Hij wordt benadert door twee zakenmannen die in de variété werken en die hem een korte lucratieve job aanbieden in een circus als muzikant. Solomon wordt gedrogeerd en ontvoerd naar het zuidelijke Amerika, om daar verkocht te worden als slaaf. Wat hierna volgt is een pakkend en weerzinwekkend relaas van een man die tracht te overleven in onmenselijke omstandigheden en lijdt onder het gezag van de blanken die met strenge hand oordelen over het lot van deze zwarten.

Bij momenten is het pijnlijk en onverdraagzaam om naar bepaalde beelden te kijken. De hulpeloosheid op de gezichten en de uitzichtloze situatie waarin deze mensen toen vertoefden was schrijnend om te zien. Het moment waarop ze arriveren in New Orleans en voet aan wal zetten, is er dat kortstondig beeld van geketende zwarten met geamputeerde handen en een apathische gelaten uitdrukking op hun gezicht. Deze zwarten werden puur gezien als handelswaar : gekeurd als een ordinair trekpaard en indien het niet meer voldoet aan de vereisten, werden ze gewoon afgevoerd. De hele film toont een beeld van vernedering, misbruik en foltering. Het walgend gevoel was nooit veraf.

De settings en aankleding van de gehele film was schitterend in beeld gebracht. De hele film ademde de tijdsgeest uit, zowel in Washington als in de zuidelijke staten. Washington zag er uit als een welvarende gedistingeerde stad. Het zuidelijke gedeelte zag er broeierig en stoffig uit. Je voelde de drukkende hitte van het scherm stralen en je kon het zweet (door angst en inspanningen) bijna ruiken. Schitterende buitenopnames en sfeerbeelden wisselden zich af met armoedige hutten en verval. Een indrukwekkende cast hadden ze ook al ingelijfd. Ik moet eerlijk toegeven dat ik nog nooit gehoord had van Chiwetel Ejiofor. Hij had tot nu de status van die-kerel-die-ook-in-die-film gespeeld heeft. Dat zal nu wel veranderen en zijn (moeilijke) naam zal nu wel bekender in de oren klinken. Nochtans speelde hij ook mee in "Salt" en "American Ganster". Hij speelt wel de rol van zijn leven en is zeker een Oscarnominatie waard. Subliem hoe hij de metamorfose van een welbespraakt aanvaarde persoon naar een vernederde tot zwijgen opgelegde slaaf tot uitvoering brengt. Een verscheidenheid van gelaatsuitdrukkingen : eerst genietend, dan wanhopig,vernederd en onderdanig, woede en wrok, rechtvaardigheidsgevoel en ontfermend, tot opgelucht en berouwvol. Het hele pallet speelde hij blijkbaar moeiteloos. Michael Fassbender komt aannemelijker over in deze film als de wrede,despotische en demonische Edwynn Epps, dan in zijn rol als counselor in "The counselor". Op dit moment prijkt hij op nummer 1 in mijn lijst van meest sadistische en walgelijke filmfiguren. Een figuur die geilt op zijn machtspositie, een jong meisje gebruikt voor zijn persoonlijk plezier tot ergernis van zijn vrouw en klaarblijkelijk ook nog een drankprobleem heeft waardoor de stemmingswisseling onvoorspelbaar en gevaarlijk waren. De onbekende Lupita Nyong'o kan terugkijken op een weergaloze prestatie en is duidelijk gelanceerd in filmland. Wat een prachtprestatie !

Benedict Cumberbatch zijn bijdrage was spijtig genoeg beperkt. De figuur Ford kwam bij momenten over als een minzaam man die toch enig medelijden kon opbrengen. Maar uiteindelijk was het voor hem ook puur een investering en niet meer dan dat. Het moment waarop Solomon op zijn landgoed aankomt met de diepbedroefde moeder, die pijnlijk gescheiden werd van haar kinderen, gaf de vrouw van Ford een perfecte vertoning van de houding in die contreien. Het eerste moment medelevend en bezorgd, om eensklaps kurkdroog te reageren dat een stevig maal nodig is voor de vrouw en dat ze na een paar dagen haar kinderen al vergeten is. Deze vrouw wordt naderhand ook verwijderd omdat ze het moreel aantast waarschijnlijk. Verder zijn er nog korte vertolkingen (maar niet onbelangrijk) door Paul Giamatti als de gewiekste slavenhandelaar, Paul Dano als de wrede Tibeats (recent nog een schitterende rol in “Prisoners” vertolkt), Sarah Paulson als de vrouw van Epps (Mary Lee in "Mud") en Brad Pitt. Deze laatste had een inhoudelijk en cruciale rol in deze film. Hij was tenslotte diegene die Solomon uiteindelijk de vrijheid terug bezorgde. Of Brad Pitt dit nu moest spelen is een andere vraag. Het had ook wel iemand anders kunnen zijn, maar de naam zal wel zorgen voor wat meer belangstelling, veronderstel ik.

Een boeiende en aangrijpende film dus over één van de zwartste pagina's in de Amerikaanse geschiedenis. Het sterkste moment was de ellenlange scene waar Solomon aan een touw bengelt en in de achtergrond iedereen langzaamaan terug zijn gang gaat. Het feit dat de andere lotgenoten de hele film zich in stilzwijgen hulden is logisch. De wijze les was ook om zo weinig mogelijk te zeggen, laat staan dat het zou uitkomen dat je kan lezen en schrijven. Zoals iemand ook waarschuwde "Unless you want to be a dead nigger.”.

En toch is deze film niet eentje die boven alles uitsteekt. Niettegenstaande dat deze periode nooit of te nimmer vergeten mag worden, had ik op het einde een "daar gaan we weer" gevoel. Na “Django Unchained”, “The Butler” en “Lincoln”, plus het feit dat er in het verleden ook al televisieseries zijn vertoond o.a. “Roots” en “North and South” , hoop ik dat we nu een tijdje dit onderwerp kunnen laten rusten. Ook vond ik het raar dat ondanks dat Solomon blijk geeft van intelligentie en overkomt als een wijs en welbespraakt man, dit blijkbaar geen reden is tot zorgen maken. Als je de lijn doortrekt zou ik als bezitter me daar zo snel mogelijk vanaf maken. Ook het feit dat ondanks de beproevingen, Solomon de kalmte ten allen tijde kan bewaren (tot op het einde bij de hereniging met zijn familie), leek me ook een beetje overdreven. En daarnaast vertelt de filmtitel eigenlijk het hele verhaal waardoor je ook niet verrast kan worden of zou kunnen genieten van één of andere ingenieus gevonden wending.

Een film die blijft nazinderen, een prachtprestatie op acteergebied en voor mij een oscar voor Chiwetel Ejiofor. De film zelf is de zoveelste in een rij echter.