Dunkirk (2017)

Korte Inhoud

De film vertelt het verhaal van de evacuatie van geallieerde troepen uit Duinkerken in 1940. Tijdens de Slag om Frankrijk werden Belgische, Britse en Franse soldaten door het Duitse leger vastgehouden op het strand en in de haven.

Genre : Oorlog
Country : UK/Nederland/Frankrijk

Cast :
Fionn Whitehead : Tommy
Mark Rylance : Mr. Dawson
Tom Hardy : Farrier

Regisseur :
Christopher Nolan

Mijn mening

“Wars are not won by evacuation.”

Ik veronderstel dat er al zoveel opiniestukjes geschreven zijn over Christopher Nolan’s laatste film, als dat er Britse soldaten stonden te wachten op het strand van Duinkerken om te worden geëvacueerd. Immens veel dus. Alhoewel het niet een veldslag was in de strikte zin van het woord, maar eerder een massale logistieke operatie om het Engelse leger terug op Britse bodem te krijgen. Of dit enigszins een invloed heeft gehad op het verloop van de 2de WO, is iets voor militaire strategen en analisten om te bepalen. Mijn inziens werd daar een onbegrijpelijke blunder begaan door de Duitse bevelhebbers. Gelukkig maar want zuurkool is niet bepaald mijn favoriet gerecht. Niet direct een episode tijdens deze vreselijke wereldoorlog waar zich heroïsche strijdtaferelen afspeelden. Een gewaagde keuze, maar desalniettemin leverde dit een adembenemend spektakel op.

Om het nu “Film van het jaar” te noemen, is wel een brug te ver (wat dan wel weer een meesterwerk was). Maar Nolan slaagt er wel in om er een beklijvende en spannende film van te maken waarbij drie verschillende verhaallijnen op een niet chronologische wijze met elkaar verstrengeld worden. Tommy (Fionn Whitehead) is de spilfiguur die vanaf de eerste seconde zijn vege lijf moet redden om niet doorzeefd te worden met Duitse kogels. Het leek wel alsof hij de gehele film niets anders doet dan zich uit de één na de andere levensbedreigende situatie te bevrijden. Vervolgens is er Farrier (Tom Hardy), één van de drie Spitfire piloten die proberen de oversteek te vrijwaren voor aanstormende Duitse gevechtsvliegtuigen en bommenwerpers die trachten overstekende vrachtboten te kelderen. En tenslotte is er Mr. Dawson (Mark Rylance) die samen met zijn zonen Peter (Tom Glynn-Carney) en George (Barry Keoghan) de oversteek waagt in een plezierboot om mee te helpen met het overzetten van soldaten. Op die manier weet Nolan drie verscheidene hoofdstukken te verwerken die zich telkens op een ander territorium afspeelt namelijk ter land, ter zee en in de lucht.

Het allereerste wat opviel was het grotendeels dialoogloze acteerwerk. Vooral Tommy lost zo goed als geen woord gedurende de hele film. Het is alsof in deze oorlog iedere conversatie nutteloos lijkt en lichaamstaal boekdelen spreekt. Het grootste gedeelte van dialogen is voor rekening van de piloten en bevelhebbers. Spijtig genoeg is dit bij de Spitfire piloten beperkt tot soms wel onduidelijk gemompel en worden deze overstemd door oorverdovende geluidseffecten (en als je deze film ziet in een Sloveense bioscoop waar je de ondertiteling niet echt goed kan volgen, is dit wel een klein nadeel). En dat brengt ons tot de soundtrack. Die is alomtegenwoordig en naar mijn mening van doorslaggevend belang. De muziek van Hans Zimmer lijkt voortdurend aanwezig te zijn en omkadert de gehele film. Bij momenten onopvallend op de achtergrond om dan aan te zwellen naar een hoogtepunt. Laten we zeggen dat dit wel de allereerste keer is dat de muzikale omkadering mijn aandacht opeist en indruk op me maakt. En zo ook de oorverdovende geluidseffecten waardoor het soms lijkt alsof je middenin het oorlogsgeweld zit. De zich neerstortende Stuka’s en de dodelijk last die ze droppen op het strand met hun angstaanjagend, gierend geluid. Je had soms de neiging om zelf weg te kruipen in je bioscoopstoel.

De manier waarop alles in beeld werd gebracht is ook fenomenaal te noemen. De dogfights waren in mijn ogen hoogtepunten in deze indrukmakende film. De weidse opnames van het strand waar duizenden geallieerden als haringen in een ton staan aanschuiven en je de dreiging van dodelijk spervuur voelt hangen. De claustrofobische en penibele situaties waarbij je het zelf benauwd krijgt. Al bij al is het een film waarbij je het gevoel hebt middenin het oorlogsgeweld te zitten. De wanhoop druipt van het scherm af. Duizenden geallieerden kunnen als het ware hun veilige thuishaven praktisch zien liggen, maar beseffen dat deze bereiken een bijna onmogelijke zaak is.

Net zoals “Saving Private Ryan” is dit een episch oorlogsverhaal. Alleen was de eerste brutaler en liet het op een akelige manier de gruwel van WOII zien. Daarom dat ik me bepaalde scènes uit dit Spielberg spektakel probleemloos voor de geest kan halen. Ik vrees dat dit beperkter zal zijn als het over “Dunkirk” gaat. Dat het een nederlaag was die naderhand tot een victorie heeft geleid staat onomstotelijk vast. En toch overviel me een “was-het-dat” gevoel. Zonder twijfel was het een traumatische ervaring voor de duizenden geallieerden, maar het verplichte juichmoment als orgelpunt vond ik te voorspelbaar. En ik stel me nog altijd vragen bij de beslissing van Farrier op het uiteinde. Zo beredeneerd als zijn voorgaande acties waren, zo stupide vond ik dit laatste besluit. Vanzelfsprekend zal “Dunkirk” in de prijzen vallen op de grote filmfestivals, maar ik vrees dat de hoofdprijzen aan anderen worden toegekend. Ik hoop dat er toch nog enkele films zullen uitkomen het komende half jaar die de titel “Film van het jaar” verdienen.